Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław I (Leszczyński)      Stanisław Bogusław Leszczyński h. Wieniawa

Stanisław I (Leszczyński)  

 
 
Biogram został opublikowany w 2002 r. w XLI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
Biogram naukowy jest dostępny wyłącznie w drukowanej wersji PSB. Zapraszamy do zapoznania się z innymi dostępnymi materiałami.
 
 
 

Stanisław Leszczyński, ur. 20 X 1677, Lwów, zm. 23 II 1766, Lunéville, król polski, syn Rafała, wojewody poznańskiego i Anny z Jabłonowskich, ojciec Marii Leszczyńskiej, królowej francuskiej; podczaszy koronny od 1697, wojewoda poznański od 1699; wybrany na króla pod naciskiem Szwedów; przyczynił się do zawarcia (1705) traktatu przyjaźni między Polską a Szwecją, na mocy którego Polska została uzależniona od Szwecji; po klęsce Karola XII szwedzkiego pod Połtawą (1709) zmuszony do emigracji; po śmierci Augusta II (1733), poparty przez swego zięcia, króla francuskiego Ludwika XV, ponownie wybrany na króla polskiego; po wojnie sukcesyjnej polskiej 1733–35 abdykował pod naciskiem Rosji; we Francji otrzymał w dożywocie księstwo lotaryńskie, gdzie zyskał uznanie jako dobry gospodarz oraz mecenas sztuki i nauki; jako pisarz polityczny żądał reform ustrojowych (przeciwnik liberum veto, zwolennik wzmocnienia władzy wykonawczej); Głos wolny wolność ubezpieczający (1749).

 
 

Powiązane zdjęcia

 

Kalendarium

1677

20 X

rodzi się we Lwowie, jako syn podskarbiego wielkiego koronnego Rafała Leszczyńskiego i Anny z Jabłonowskich

21 X

zostaje ochrzczony w katedrze we Lwowie -  rodzicami chrzestnymi byli dziadek hetman polny koronny Stanisław Jan Jabłonowski i jego siostra Zofia Dzieduszycka
1694

uczy się w protestanckim gimnazjum w Lesznie, mimo że sam jest wyznania katolickiego
1695

podróżuje po Europie
1696

zostaje starostą odolanowskim

zostaje marszałkiem sejmiku przedkonwokacyjnego województwa poznańskiego

przystępuje do konfederacji generalnej
1697

jako poseł z kaliskiego na sejm elekcyjny opowiada się początkowo razem z ojcem za kandydaturą Jakuba Sobieskiego

ostatecznie popiera podczas elekcji Augusta II Mocnego

15 IX

zostaje podczaszym wielkim koronny, co jest formą odwdzięczenia się nowego króla za poparcie w czasie elekcji 
1698

żeni się w Krakowie z Katarzyna Opalińską, córką kasztelana poznańskiego Jana Karola Opalińskiego
1699

rodzi się mu córka Anna

02 IV

obejmuje urząd wojewody poznańskiego i staje się członkiem Senatu Rzeczpospolitej
1701

zostaje starostą nowodworskim
1703

31 I

umiera jego ojciec, Rafał Andrzej, podskarbi wielki koronny

23 VI

 rodzi się mu druga córka Maria, która w przyszłości zostanie żoną króla Francji Ludwika XV
1704

jako delegat konfederacji warszawskiej, spotka się w Lidzbarku Warmińskim z królem szwedzkim Karolem XII, który wysuwa jego kandydaturę do tronu polskiego

12 VII

sejm elekcyjny, zwołany w szwedzkim obozie wojskowym pod Warszawą, wybiera go na króla, proklamacji dokonuje biskup poznański Mikołaj Święcicki  
1705

04 X

zostaje koronowany wraz z małżonką przez arcybiskupa lwowskiego Konstantego Józefa Zielińskiego w kolegiacie św. Jana Chrzciciela w Warszawie
1706

24 IX

w układzie pokojowym w Altransztadzie August II Mocny  zrzeka się polskiej korony na jego rzecz

zamieszkuje w zamku  Mildenstein koło Lipska, towarzysząc królowi Szwecji Karolowi XII podczas jego okupacji Saksonii, a w tym samym czasie przebywające w Polsce wojska saskie niszczą jego dobra i palą Leszno
1707

u boku wojsk szwedzkich wraca do Wielkopolski 
1708

05 I

przybywa do Torunia

11 I

opuszcza Toruń i udaje się na wschód za wojskami szwedzkimi

15 II

pośpieszając za królem Szwecji przybywa do Grodna, z którego jednak Karol XII już wyjechał

25 II

podążając za królem Szwecji, dociera do Lidy

spotyka się z Smorgoniach z królem Szwecji Karolem XII, omawiając z nim sprawy państwowe

21 III

po dłuższym pobycie w miasteczku Gieranony, wyrusza do Wilna

22 III

przybywa wraz z całym orszakiem do Wilna

08 VII

zamieszkuje w Pałacu Wielkich Mistrzów na zamku w Malborku 

opuszczony przez większość swoich zwolennikow, chroni się w Szczecinie, skąd uda się do Szwecji 
1709

08 VII

jego protektor król Szwecji ponosi klęskę w bitwie z Rosjanami pod Połtawa, co oznacza kres jego planów królewskich
1710

Karol XII powierza mu naczelne dowództwo nad wojskami szwedzkimi na Pomorzu Zachodnim
1712

udaje się do Imperium Osmańskiego, aby uzyskać akceptację swoich planów politycznych, od przebywającego tam Karola XII

05 XII

zawiera ugodę z Augustem II,  w myśl której zwraca rywalowi jego akt abdykacji z 1706 roku, zrzekając się tym samym polskiej korony, zachowując jednak tytuł królewski oraz uzyskując zwrot swych majątków i roczną pensję (porozumienie to nie wejdzie w życie, bo nie uzna go Karol XII)
1713

udaje  się zatem na Krym i przekonuje w Bakczysaraju chana krymskiego do wyprawy na Rzeczpospolitą

trasą przez Jassy, dociera do Benderów, gdzie chciał spotkać króla Szwecji, ale ten wcześniej został przeniesiony w okolice Adrianopola

wysyła do kraju swojego wysłannika z pieniędzmi przeznaczonymi na wywołanie zamieszek przeciw Augustowi II
na czele wojsk tatarskich, tureckich, polskich i szwedzkich przeprawia się przez Prut i staje pod Chocimiem, ale cała wyprawa kończy się fiaskiem na skutek nacisków dyplomacji cesarskiej i rosyjskiej
1714

04 VII

przybywa do Księstwa Dwóch Mostów, które Karol XII oddał mu we władanie, aby zabezpieczyć jego egzystencję
1719

zmuszony do opuszczenia Księstwa Dwóch Mostów, udaje się do Wissembourga, gdzie zamieszkiwał będzie do 1725
1725

przenosi się do zamku Chambord, gdzie będzie mieszkał przez osiem lat

04 IX

jego córkę Marię poślubia król Francji Ludwik XV, co zmienia całkowicie jego pozycję w Europie
1733

w przebraniu w obawie przed zatrzymaniem na terenie Rzeszy, wyrusza na elekcję do Warszawy, wpierany przez Ludwika XV

12 IX

na elekcji w Warszawie zostaje wybrany królem Polski, przez zdecydowaną większość szlachty,  za jego kandydaturą wotowali m.in.: prymas i 8 biskupów, 120 senatorów świeckich, ministrów i dygnitarzy

05 X

jego wrogowie stronnicy Sasów  pod osłoną rosyjskiego korpusu ogłoszają we wsi Kamion na Pradze królem Polski Augusta III 
1734

w chłopskim przebraniu ucieka z oblężonego Gdańska do Prus Książęcych, gdzie gościny udziela mu Fryderyk Wilhelm I 

wierne mu stronnictwo ponosi porażkę w walce z wojskami saskimi i musi oddać Kraków i Toruń, który staje się bazą jego wrogów do dalszych działań na Pomorzu 

zostaje oblężony wraz ze swoimi zwolennikami w Gdańsku przez wojska rosyjskie

20 IV

idąca mu na odsiecz armia wojewody lubelskiego Jana Tarły zostaje pobita przez Rosjan pod Puckiem

na Westerplatte ląduje francuski korpus idący mu z pomocą, ale z uwagi na znaczną przewagę Rosjan, wycofuje się on do Kopenhagi

07 VII

pada Gdańsk, najważniejszy punkt oporu wspierającego go stronnictwa w Rzeczypospolitej

30 VIII

wydaje w Królewcu uniwersał wzywający do walki w obronie swoich praw do tronu

05 XI

jego zwolennicy zawiązują konfederację dzikowską w obronie jego praw do tronu
1735

jego stronnicy odnoszą początkowo sukcesy, niszcząc silny oddział saski działający w Wielkopolsce  

jego zwolennicy ponoszą dotkliwą klęskę pod Stężycą od połączonych wojsk rosyjsko-saskich, co łamie ostatecznie ich morale

Francja zawiera pokój z Austrią, co podważa jej sojusz ze wspierającymi go  konfederatami dzikowkimi 
1736

26 I

abdykuje w Królewcu, co zwalnia jego zwolenników od przysięgi elekcyjnej, a sam powraca do Francji 
1737

otrzymuje w dożywotnie władanie bogate księstwo Lotaryngii i Baru, gdzie zyska sławę dobrego gospodarza i mecenasa sztuki i nauki

otwiera w Luneville Szkołę Rycerską, w której uczyć będą się Polacy i Francuzi, a w Nancy rozpoczyna budowę kościoła Notre-Dame de Bon Secours
1745

tłumaczy z francuskiego dzieła religijne, w tym M. Clémenta Rozmowy duszy z Panem Bogiem wybrane ze słów Św. Augustyna 
1748

wydaje anonimowo  „Głos wolny wolność ubezpieczający”
1755

kończy w Nancy tworzenie nowego założenia urbanistycznego, którego centrum jest wspaniały Plac Stanisława 
1760

  ogłasza w Nancy swoją rozprawę L’incrédulité combatue par le simple bon sens, w której przeciwstawia się deistom 
1761

tłumaczy z francuskiego książkę Nicolasa Fontaine`a Historia Nowego i Starego Testamentu 
1766

06 II

ulega wypadkowi w swym pałacu, doznając rozległych poparzeń po tym, jak jego strój zapalił się od iskry z kominka

23 II

umiera po długiej bolesnej agonii w Lunéville, pochowany zostanie w Nancy wybudowanym przez siebie kościele Notre-Dame de Bon Secours 
1793

podczas ekscesów rewolucji francuskiej, sfanatyzowany tłum niszczy jego grobowiec i profanuje jego doczesne szczątki
1803

jego sprofanowane szczątki, zostają odnalezione i ponownie złożone komisyjnie do grobu w Nancy 
1814

część jego odnalezionych  szczątków zabiera z Nancy Michał Sokolnicki, który przewozi jego do Poznania, z zamiarem pochowania w katedrze wawelskiej
1831

w uznaniu jego zasług dla Lotaryngii na placu Stanisława w Nancy odsłonięty zostaje jego pomnik

po Powstaniu Listopadowym, trumienka z częścią jego szczątków zostaje skonfikowana przez Rosjan i wywieziona do Petersburga
1922

jego szczątki zostają odnalezione w podziemiach kościoła św. Katarzyny w Leningradzie i potajemnie przewiezione do Warszawy
1926

jego szczątki wywiezione z Leningradu przeniesiono z Warszawy do jednej z sal zamku królewskiego na Wawelu
1938

jego szczątki przeniesiono do katedry wawelskiej, początkowo do krypty Batorego, a później do krypty Zygmuntowskiej

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

literatura polityczna, emigracja we Francji, nauka domowa, znajomość wielu języków, mecenat artystyczny, budowa kościołów, ucieczki w przebraniu, oblężenie Gdańska 1734, wojny ze Szwedami, sława dobroczyńcy, mecenat naukowy, królowie elekcyjni, grób w katedrze na Wawelu, władcy Polski, ród Wieniawów, twórczość w języku francuskim, elekcja Augusta II w 1697, detronizacja Augusta II w 1704, Konfederacja Dzikowska 1734, koronacja Stanisława I w 1705, Wojna Północna (III.) 1700-1721, poczet królów Polski, elekcja Stanisława I (Leszczyńskiego) ponowna, 1733, herb rodu Wieniawów, ojciec - Podskarbi Wielki Koronny, rezygnacja z korony polskiej, układ pokojowy w Altranstädt 1706, starostwo nowodworskie (Woj. Poznańskie), relacje polsko-francuskie, córka - królowa Francji, poparcie dla elektora saskiego na tron polski, województwo poznańskie, wojna domowa w Polsce 1704, ojciec - wojewoda, abdykacja Augusta II 1706, Księstwo Dwóch Mostów, grób w kościele Notre-Dame de Bon Secours w Nancy, dwór Stanisława (Leszczyńskiego) w Lunéville, Order Św. Ducha (francuski), abdykacja Stanisława I (Leszczyńskiego) 1736, wojna o sukcesję polską 1733, żona - Opalińska, rodzina Leszczyńskich (z Leszna) h. Wieniawa, matka - Jabłonowska, teść - Kasztelan Poznański, pochówek ponowny, patroni szkół wyższych, śmierć wskutek poparzenia, gimnazjum w Lesznie, patroni szlaków turystycznych, bohaterowie komiksów (główni), osoby na znaczkach pocztowych zagranicznych, osoby na monetach NBP (zm. do 1800), patroni ulic w kilkunastu miastach, patroni placów miejskich, dwór francuski, twórczość literacka (zmarli do 1800), osoby na medalach (zm. w XVIII w.), osoby na znaczkach pocztowych polskich (zm. w XVIII w.), twórczość przekładowa (zmarli do 1800), osoby na pomnikach (zm. 1501-1800), pomnik w Lesznie, pomnik poza granicami Polski, pochówek we Francji, przeniesienie pochówku do Polski, dzieci - 2 córki (osób zm. do 1900)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
Biogram zrealizowany w ramach programu "Niepodległa". niepodlegla.PNG

Chmura tagów

 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.